بررسی تعهد دولت ها نسبت به امنیت آب در حقوق بین‌الملل

رابطه آب و انسان همواره ماهیتی دوگانه داشته است. از یک‌سو انسان و حیات اوست که به وسیله آب حفظ می­شود و از سوی دیگر حفظ کمیت و کیفیت آب‌های شیرین موجود در این کره خاکی در گروی چگونگی فعالیت­های انسان است. هم‌زمان با شدت گرفتن بحران آب در جهان، تلاش برای رفع آن و ایجاد حالت امنیت آب به یکی از دغدغه­های مهم جامعه بین­المللی بدل شده است. مسئله مهمی که در این زمینه جلب توجه می‌کند این است که آیا حقوق بین‌الملل تاکنون توانسته است دولت‌ها را به تأمین امنیت آب متعهد سازد؟ در پژوهش حاضر سعی شده است با استفاده از داده­های کتابخانه­ای و روش توصیفی- تبیینی این مسئله مورد واکاوی قرار گیرد. بررسی‌ها نشان می­دهد که مسئله امنیت آب اگرچه تاکنون به طور مستقیم موضوع قواعد حقوق بین‌الملل واقع نشده، لیکن بر اساس اصول و قواعد کلی و مقررات سایر حوزه‌های حقوق بین‌الملل و در راستای تأمین صلح و امنیت بین­المللی، می‌توان تعهداتی را استنباط کرده و الزاماتی را متوجه دولت‌ها دانست و به این ترتیب خلأ حقوقی درباره تأمین امنیت آب را ترمیم کرد؛ هرچند اتخاذ گام مؤثر در این مسیر نیازمند آن است که بنیان روابط دولت­ها، این کنشگران اصلی عرصه بین­الملل از سطح همکاری فراتر رفته و بیش از پیش به همبستگی و بهره­گیری از مشارکت دیگر کنشگران ذی‌ربط بیانجامد. البته هم‌زمان تلاش در جهت توسعه حقوق بین‌الملل نیز در این زمینه ضروری می‌نماید.